(پاسەوان)ی كوردستان سوێدی داگیركرد

كاوە ئەمین
رووداو -سوێد
ئێوارەی 6/2/2010، بۆ منێكی سەرمابردەڵە، زۆر جیاوازبوو لە ئێوارە ساردەكانی دیكەی شاری ئۆپسالا. چەند رۆژێك بوو خۆمان ئامادەكردبوو بۆ بینینی شانۆگەری مۆنۆدرامای (پاسەوان) كە لەلایەن هونەرمەند ئەحمەد سالارەوە نمایشكرا و ئەرسەلان دەروێش كاری دەرهێنانی كردبوو، شانۆگەرییەكەش لە نووسینی دڵشاد مستەفا.
یەكەمین جارە شانۆی نەتەوەیی سوێد لە ئاستێكی وا بەرزو بە پڕۆگرامێكی وا چرەوە میوانداری هونەرمەندێكی كورد دەكات و لە چەند شارێكی سوێد پێشوازی لێ دەكرێ. شانۆگەری پاسەوان یەكەمجار لە ساڵی 2006 لە شاری سلێمانی نمایشكراوەو پاشان لە شارەكانی دیكەی باشووری كوردستان و 2007 یش لە بەرلین.
شانۆگەریەكە لە كوردستان زۆری لەسەر نەنووسرا و بایەخێكی ئەوتۆی پێنەدرا، وەك زۆربەی كارە هونەرییەكان، چونكە میدیای كوردی میدیایەكی لێوانلێوی سیاسییە. بەڵام لەسوێد هەم رۆژنامەكانی داگرت و هەمیش ئەو رۆژەی ئێمە چووین بۆ نمایشەكەیان 10 كەس لەبەر بێ جێگەیی لە دەرەوە مانەوە.
ئەرسەلان دەروێش دەربارەی بیرۆكەی هێنانی شانۆگەریەكە بۆ سوێد لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو) گوتی "بیرۆكەی هێنانی ئەم كارە بۆ سوێد، دەگەڕێتەوە بۆ دوو ساڵ پێش ئێستا، دوای ئەوەی گفتوگۆمان لەگەڵ هونەرمەند دانا رەئوف كرد، سەرەتا بڕیاربوو تەنها لە ستۆكهۆڵم پێشكێش بكرێت، بەڵام پرۆژەكە گەورەتر كرا و شانۆی نەتەوەیی سوێد كارەكەی گرتە ئەستۆ و لە 9 شاری سوێد نمایشكرا". هۆیەكی دیكەی هەڵبژاردنیشیانی بۆ سوێد گەڕاندەوە بۆ ئەو ژمارە زۆرەی كوردان كە لە سوێد دەژین " هاوكات سوێدیش هاوسۆزییەكی زۆری هەیە لەگەڵ دۆزی كورد".
لە شانۆگەریەكەدا، ئەحمەد سالار، رۆڵی پاسەوانێك دەبینێت، پاسەوانێك كە دیار نییە بەتەواوی چ دەپارێزێ. ئەحمەد سالار لەبارەی پاسەوانییەكەیەوە گوتی "ئێمە لەو شانۆگەرییەدا باسی ئەو نەهامەتییە دەكەین كە بەسەر ژنان و كیژانی ئێمەیاندا هێنا. پاسەوان یانیش ئەو جەنگاوەرەی كە من رۆڵی دەگێڕم، كەسێكە دولبەرەكەی نەك ئەنفال بەڵكو چەند جارێك ئەنفال كراوە، چونكە بە وڵاتێكی دیكەیان فرۆشتووەو كارێكی پێ دەكەن كە دوورە لە هەموو داوونەریتێكی كوردەواریی خۆمان، ئەمەش ئازارێكی گەورەیە لە گیانی ئەو كەسەدا".

بلیتەكەی خۆم دا بە كەسێكی دیكە

كامیلا بیلكۆس، بەرپرسی راگەیاندنی شانۆی ئۆپسالا ئاماژەی بەوەدا كە خەڵكێكی زۆر پێشوازییان لە شانۆگەری (پاسەوان) كرد و گوتی "ئێمە بۆ خزمەتی دانیشتوانی شارەكەمان هەین، هەر بۆیە میوانداری شانۆكارانی دەرەوە دەكەین كە خۆمان پێمان باشە و بینەرانمان حەزیان لێیە. ئەمجارە هاوكارییەكەمان لەگەڵ شانۆی نەتەوەیی سوێد بوو چونكە ئەوان میوانداری پاسەوانیان كردووە". كامیلا بیلكۆس گوتیشی "بۆ ئەوەی بتوانین ئێوارەكەمان زیاتر جێگەی رەزامەندی بێت و تایبەتمەندی زیاتری كوردانەی پێ بدەین، داوامان لە رێكخراوی لاوانی كورد (گەنجكورد) كرد كە هاوكاریمان بكەن تاوەكو گرووپێكی هەڵپەركێیی كوردی بەشداریمان لەگەڵ بكەن و هەروەها میوانەكانمان گوێ لە موزیكی كوردی بگرن و شیرینی و پاقلاوەی كوردیش بخۆن". بەڵام كامیلا خۆی شانۆگەری و هەڵپەڕكێیەكەی نەبینی "بەداخەوە من خۆم شانۆگەرییەكەم نەبینی، لەبەر ئەوەی بلیت نەمابوو، بلیتەكەی خۆم دایە كەسێكی دیكە".

پاسەوان رۆژنامەكانی سوێد داگیر دەكات

رۆژنامەكانی سوێد زۆر بە بایەخەوە لەسەر پاسەوانیان نووسی. ئاسترید كلایسۆن، لە وتارێكی رەخنەییدا پاسەوان هەڵدەسەنگێنێ و دەڵێ "ئەگەرچی پاسەوان ئەوەندەی باسی چەوساندنەوەی ژنانە، ئەوەندە باسی خۆشەویستی نییە، كەچی تێكستەكە زۆر شاعیرانە بوو، لەلایەكی دیكەوە شانۆگەرییەكە باسی نەتەوەیەك دەكات كە چەوسێنراوەتەوە، تەنها تاوانیشیان ئەوەیە كە كوردن. بەداخەوە دەبێت ئەو پرسیارە نارەحەتكەرە بكەم: ئایا لەبەرئەوەیە كە من خۆم سوێدیم بۆیە تێی ناگەم؟ خۆ شانۆگەرییەكە كرابووە سوێدی و پڕبوو لە مێتافۆر و پێناسەكردن، لەوێدا دەربڕینێكی جیاوازی كولتوریی دەبینرێ".
كامیلا بیلكۆسیش لەو بڕوایەدا بوو كە بەشداربووان زۆریان پێخۆش بوو، بەڵام ئەوانەی كە كوردی و سوێدیان دەزانی گلەیی ئەوەیان هەبوو كە وەرگێڕانەكە پڕاوپڕی دەقی شانۆگەرییەكە نەبوو. لەگەڵ ئەوەشدا ئەحمەد سالار پێیوایە ئەگەر شانۆگەرییەكە نەشكرابووایە سوێدیش، بینەر بەشی ئەوەی هەر لێ هەڵدەكڕاند كە بزانێت باسی چی دەكات "زمانێك هەیە لە شانۆدا كە زۆر باڵاترە‌ لە زمانی قسەكردن، ئەویش زمانی ناخە، زمانی جەستەیە، منیش دوای ئەو هەموو ئەزموونە فێری ئەو زمانە بووم".
لە شانۆگەرییەكدا تەنها تاوانەكانی داگیركەران نیشان نادرێت، بەڵكو دەسەڵاتی خۆماڵی كوردیش دەخرێتە بەر رەخنە، ئایا ئەو شانۆگەرییە دەیەوێ دەسەڵاتی داگیركەر و دەسەڵاتی ئەمڕۆی باشووری كوردستان بەراورد بكات، بەتایبەتی مەسەلەی ژن كە ئەمڕۆ زۆر باسی لێوە دەكرێت، ئەرسەلان دەروێش لە وەڵامدا دەڵێت "ئەو كارە ئەوەندەی داكۆكیكردنە لە ئازارو مەینەتی تاكی كورد، پێموایە بەراورد نییە، لەهەر سەردەمێكدا هونەرمەند دەبێت ویژدانی گەلەكەی بێت و بوێرانە داكۆكی لە هاووڵاتیانی بكات".
تیپی شانۆی سالار یەكێكە لەو تیپە شانۆییانەی بێ پرۆژە نەبوون، ئەحمەد سالار دوای ئەوەی خۆشحاڵی بۆ گەرموگوڕی بینەرانی پاسەوان دەربڕی دەربارەی كاری داهاتوویان گوتی "خەریكی نمایشكردنی شانۆگەرییەكی مۆسیقی گۆرانی دەبین كە باسی شاعیری گەورە و ئازای كورد فایەق بێكەس دەكات. ئەم شانۆگەرییە لە نووسینی منە، كاك ئەرسەلان دەریهێناوە و بڕیارە كاك غەمگین فەرەج مۆسیقاكەی بۆ دابنێت".
ئێستا بەهۆی نیشاندانی زنجیرە دراما بیانییەكان لە تەلەڤزیۆنەكانی كوردستاندا خەریكە كولتوورێكی نامۆ باڵ بەسەر باشووری كوردستاندا دەكێشێت، بۆ ئەوەی بتوانرێ ئەو هێڕشە كولتورییەی دەوروبەر كەمبكرێتەوە، تیپی شانۆی سالار و ئەرسەلان دەروێش دەیانەوێ بەكاری خۆماڵی سەرنجی خەڵك بۆلای خۆیان رابكێشن. ئەرسەلان دەروێش دەڵێت "ئێستا سەرقاڵی زنجیرە درامایەكین لەسەر شاری سلێمانی كە لە شەست بەش پێكهاتووە، بە سێ ساڵ پێشكەش دەكرێت، كە زنجیرە درامایەكی كۆمەڵایەتی ئەڤیندارییە و باسی رووداوەكانی ساڵانی حەفتا هەتا سەرەتای راپەرین دەكات و ئێمە وەكو نمونە سلێمانیمان وەرگرتووە لەوشارەشدا گەڕەكێكمان هەڵبژاردووە. دراماكە لە نووسینی دڵشاد مستەفایە، دەرهێنانی منە و غەمگین فەرەج مۆسیقاكەی دادەنێت و ژمارەیەكی زۆر هونەرمەندی شاری سلێمانی و شارەكانی دیكە بەشداری تێدا دەكەن".
شاعیری نێوداری كورد عەبدوڵڵا پەشێو لە شیعرێكیدا دەڵێت: سەدان ساڵە لە وێرانە ماڵی خۆمدا ئاوارەم و لەبەر دەرگای دزانی خۆم پاسەوانم. كە لە ئەحمەد سالارم پرسی، ئاخۆ ئێمە توانیومانە پاسەوانی ئەو بەشەی وڵاتەكەمان كە بەدەست خۆمانەوەیە بكەین یان داگیركەران تەراتێنی تێدا دەكەن، لە وەڵامدا گوتی "نەخێر، تەراتێن دەكەن و ئەم شانۆیەی ئێمە زەنگێگە، ئاخر شانۆ وەكو رۆشنبیرییەكی كۆمەڵایەتی ئەو زەنگەی بەدەستەوە بووە و لێیداوە، ئەم ئێوارەیە ئێمە لێرە ئەو زەنگەمان لێدا".